Topic outline

  • Γενικά Στοιχεία

    Το ανοικτό μάθημα Γνωστική Ψυχολογία 1: Μάθηση, Γλώσσα, Σκέψη (Ψ 1102) βασίζεται στο υλικό και τη διδασκαλία του ακαδημαϊκού έτους 2012-2013

  • Ενότητα 1 : Εισαγωγή στην Ψυχολογία

    Βασικές θεωρίες, τομείς (Διάλεξη 1)

    Περιεχόμενα

    • Τι είναι Ψυχολογία;
    • Ιστορική Αναδρομή
    • Ψυχολογία και Φιλοσοφία
    • Ψυχολογία και Φυσιολογία
    • Ψυχολογία ως Επιστήμη
    • Θεωρητικά Ρεύματα
    • Στρουκτουραλισμός
    • Λειτουργισμός
    • Μορφολογισμός (Gestalt)
    • Βιολογική θεωρία
    • Ψυχανάλυση
    • Ανθρωπιστική Ψυχολογία
    • Συμπεριφορισμός
    • Γνωστική θεωρία

    Βιβλιογραφία

    Schacter, D.L. et al. (2012). Ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg, Κεφάλαιο 1

    • Λέξεις-Κλειδιά

      Συμπεριφορά, απλές / σύνθετες συμπεριφορές, νοητικές διεργασίες, πείραμα εύρους μνήμης, δοκιμασία Simpson, Harry Harlow, ορθολογισμός, εμπειρισμός, ναταβισμός, δυϊσμός, μονισμός, θεωρία της «εντόπισης», φρενολογία, στρουκτουραλισμός, λειτουργισμός, μορφολογισμός (Gestalt), βιολογική θεωρία,ψυχανάλυση, ανθρωπιστική Ψυχολογία, συμπεριφορισμός, γνωστική θεωρία, γνωστική νευροεπιστήμη

  • Ενότητα 2 : Η επιστημονική μέθοδος στη Ψυχολογία

    Παρατήρηση, συσχέτιση, πείραμα (Διαλέξεις 2, 3)

    Περιεχόμενα

    • Μέθοδοι έρευνας στη γνωστική ψυχολογία
    • Η ερευνητική διαδικασία
    • Δημιουργία υποθέσεων
    • Έλεγχος υποθέσεων
    • Λειτουργικός προσδιορισμός
    • Εγκυρότητα
    • Δείγματα
    • The clever Hans effect
    • Συμμετοχική παρατήρηση
    • Έμμεση παρατήρηση
    • Συσχέτιση
    • Πείραμα
    • Ανεξάρτητη, Εξαρτημένη Μεταβλητή
    • Έλεγχος υποθέσεων
    • Συνθήκες
    • Εμπλεκόμενες ή εξωγενείς μεταβλητές
    • Tυχαιοποίηση
    • Ταίριασμα ως προς ένα χαρακτηριστικό ή περισσότερα
    • Πρόβλημα πειραματικών απαιτήσεων
    • Δεοντολογία της έρευνας
    • Αρχή ελάχιστου κινδύνου
    • Ενημερωμένη συναίνεση
    • Απόρρητο

    Βιβλιογραφία

    Schacter, D. et al. (2012). Ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Guternberg, Κεφάλαιο 2 (όχι σ.66-68)

    • Λέξεις-Κλειδιά:

      Υπόθεση, Έλεγχος υποθέσεων, Λειτουργικός προσδιορισμός, Εγκυρότητα, Δείγματα, Παρατήρηση, Συμμετοχική παρατήρηση,Έμμεση παρατήρηση, Συσχέτιση, Πείραμα,Ανεξάρτητη / Εξαρτημένη Μεταβλητή, Έλεγχος υποθέσεων, Τhe Clever Hans Effect, Πειραματική Συνθήκη, Συνθήκη Ελέγχου, Μηδενική Τιμή, Εμπλεκόμενες ή Εξωγενείς Μεταβλητές, Τυχαιοποίηση, Έλεγχος, Δεοντολογία, Αρχή του ελάχιστου κινδύνου, Ενημερωμένη συναίνεση, Απόρρητο

  • Ενότητα 3 : Κλασσικές θεωρίες μάθησης

    Κλασσική εξαρτημένη μάθηση, συντελεστική μάθηση, κοινωνική μάθηση (Διαλέξεις 4, 5, 6)

    Περιεχόμενα

    • Τί είναι μάθηση;
    • Είδη μάθησης
    • Συμπεριφορισμός
    • Κλασσική εξαρτημένη μάθηση
    • Φαινόμενα εξ. μάθησης
    • Πρόσκτηση
    • Απόσβεση (extinction)
    • Αυτόματη επαναφορά (spontaneous recovery)
    • Γενίκευση και Διάκριση
    • Μάθηση δευτέρου βαθμού
    • Γνωστικοί μηχανισμοί
    • Συντελεστική ή λειτουργική μάθηση
    • Η ενίσχυση στην ανατροφή
    • Μειονεκτήματα τιμωρίας
    • Διαμόρφωση (shaping)
    • Φαινομένα και εφαρμογές συντελεστικής μάθησης
    • Γενίκευση και διάκριση
    • Απόσβεση (extinction)
    • Φύση Ενισχυτών
    • Προγράμματα ενίσχυσης
    • Προγράμματα μερικής ενίσχυσης
    • Προγράμματα αναλογιών
    • Σταθερές αναλογίες
    • Μεταβλητές αναλογίες
    • Προγράμματα διαστημάτων
    • Σταθερά διαστήματα
    • Μεταβλητά διαστήματα
    • Εξαρτημένη μάθηση αποστροφής
    • Μάθηση διαφυγής
    • Λειτουργική μάθηση
    • Edward Tolman
    • Λανθάνουσα μάθηση
    • Γνωστικοί Χάρτες
    • Γνωστικοί  παράγοντες
    • Βιολογικοί Παράγοντες
    • Κλασσική vs. Συντελεστική μάθηση
    • Πολύπλοκη μάθηση
    • Ενορατική μάθηση
    • Κοινωνική μάθηση
    • Εξοικείωση
    • Άρρητη μάθηση
    • Έρευνες τεχνητής γραμματικής
    • Έρευνες σειριακής αντίδρασης χρόνου
    • Νευρωνικό Υπόβαθρο

    Βιβλιογραφία

    Schacter, D. et al. (2012, μτφρ). Ψυχολογία. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg. Κεφάλαιο 6.

    • Λέξεις-Κλειδιά

      Συμπεριφορισμός, Κλασσική εξαρτημένη μάθηση, Πρόσκτηση, Απόσβεση, Αυτόματη επαναφορά, Γενίκευση, Διάκριση, Μάθηση δευτέρου βαθμού, Εξαρτημένος φόβος, Εξαρτημένη μάθηση, Γνωστικοί μηχανισμοί, Ισοδυναμία εξαρτημένων ερεθισμάτων, Αποστροφή γεύσης, Συντελεστική ή λειτουργική μάθηση, B.F. Skinner, Θετική/Αρνητική Ενίσχυση, Θετική/Αρνητική Τιμωρία, Παρουσίαση/Απόσυρση Ερεθίσματος, Αύξηση/Μείωση Συμπεριφοράς, Διαμόρφωση (shaping), Σύνθετη Μάθηση, Απόσβεση (extinction), Πρωτογενείς/Δευτερογενείς Ενισχυτές, Προγράμματα ενίσχυσης, Σταθερές/Μεταβλητές αναλογίες, Σταθερά/Μεταβλητά διαστήματα, Εξαρτημένη μάθηση αποστροφής, Μάθηση διαφυγής, Μάθηση αποφυγής, Λειτουργική μάθηση, Edward Tolman, Λανθάνουσα μάθηση, Γνωστικοί Χάρτες, Γνωστικοί παράγοντες, Maier & Seligman, Βιολογικοί Παράγοντες, Πολύπλοκη μάθηση, Ενορατική μάθηση, Εξοικείωση, Άρρητη μάθηση, Τεχνητή γραμματική, Σειριακή αντίδραση χρόνου, Νευρωνικό Υπόβαθρο

  • Ενότητα 4 : Γλώσσα

    Βασικά χαρακτηριστικά, κατανόηση, παραγωγή (Διαλέξεις 7, 8, 9, 10)

    Περιεχόμενα

    • Τί είναι γλώσσα;
    • Γλωσσικές Λειτουργίες
    • Φωνολογία
    • Μορφολογία
    • Σημασιολογία
    • Συντακτική ανάλυση
    • Πραγματολογία
    • Γλωσσική ανάπτυξη
    • Μάθηση
    • Μίμηση
    • Συντελεστική εξαρτημένη μάθηση
    • Εννοιολογικό-προθετικό σύστημα
    • Η φύση της προφορικής γλώσσας
    • Παραγωγή ομιλίας - Γλωσσική παραγωγή

    Βιβλιογραφία

    Eysenck, M.W. (2010, μτφρ). Βασικές αρχές γνωστικής ψυχολογίας. Αθήνα: Εκδόσεις Gutenberg. Κεφάλαια 18 και 20

    • Φωνολογία, Φώνημα, Μορφολογία, Μόρφημα, Σημασιολογία, Αμφίσημες λέξεις, Σημασία, Σύνταξη, Συντακτική ανάλυση, Πραγματολογία, Νοητικό λεξικό, Γλωσσική ανάπτυξη, Συντελεστική εξαρτημένη μάθηση, τεμαχισμός, τονική κατάτμηση, περικείμενο, Λεξιλογική επιλογή, Ακουστική επισκίαση, Παράλληλη ενεργοποίηση, κοόρτη, έργο της πύλης, Φαινόμενο McGUrk, Οπτικοακουστική ενσωμάτωση

  • Ενότητα 5 : Σκέψη – επίλυση προβλημάτων

    (Διαλέξεις 11, 12, 13)

    Περιεχόμενα

    1. ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΣΚΕΨΗ
      • Γλώσσα: νευρωνικό υπόβαθρο
      • Αφασία Broca
      • Αφασία Wernicke
      • Οι γλώσσες περιγράφουν τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο
      • Υπόθεση Sapir-Whorf
      • Γλωσσική σχετικότητα
    • ΣΚΕΨΗ
      • Έννοια
      • Κατηγοριοποίηση
      • Πρότυπα
      • Ιεράρχηση εννοιών
      • Διεργασίες κατηγοριοποίησης
      • Θεωρίες οργάνωσης εννοιών
      • Απόκτηση εννοιών
      • Πρότυπα και πυρήνες εννοιών
      • Μάθηση μέσω της εμπειρίας
      • Νευρωνικό υπόβαθρο εννοιών
      • Συλλογισμοί
      • Λογική
      • Παραγωγικός  Συλλογισμός
      • Επαγωγικός  Συλλογισμός
      • Λογικό σφάλμα σύζευξης
      • Ευρετική μέθοδος της αντιπροσωπευτικότητας
      • Ευρετική μέθοδος της αναγνώρισης
      • Μεροληψία Διαθεσιμότητας
      • Υπόθεση διάταξης συχνότητας
      • Λύση προβλημάτων
      • Στρατηγικές
      • Αναπαράσταση
      • Θετική μεταφορά (αναλογική λύση προβλήματος)
      • Επιδραση εμπειρίας

    • Λέξεις-Κλειδιά

      Νευρωνικό υπόβαθρο, Αφασία Broca, Αφασία Wernicke,Υπόθεση Sapir-Whorf, Γλωσσική σχετικότητα, Βοroditsky

      Έννοιες, Πρότυπα, Ιεράρχηση εννοιών, Θεωρία ιεραρχικών δομών, Θεωρία προσδιοριστικών γνωρισματων, Θεωρία προτύπων, Οικογενειακή ομοιότητα, Θεωρία υποδειγμάτων, Συλλογισμοί, Λογική, Παραγωγικός  Συλλογισμός, Λογικό σφάλμα σύζευξης, Ευρετικές μέθοδοι, Μεροληψία Διαθεσιμότητας, Υπόθεση διάταξης συχνότητας, Θετική μεταφορά