Λεξικό Μαθήματος

Η άδηλη μνήμη (implicit memory) αναφέρεται σε πληροφορίες που ανασύρονται/χρησιμοποιούνται με έναν αυτόματο τρόπο, χωρίς συνειδητή επεξεργασία.

Η αισθητήρια καταγραφή (sensory register) διατηρεί πληροφορίες για πολύ μικρό χρόνο (έως 1-2 δευτερόλεπτα).

Θεωρείται "προέκταση" του αντιληπτικού μας συστήματος.

Όρος που χρησιμοποιήθηκε από τον Ebbinghaus για να περιγράψει τον αριθμό των πληροφοριών που μπορούμε να θυμηθούμε με μία μόνο επανάληψη του υλικού.

Τύπος ανάσυρσης όπου ο παρατηρητής καλείται να αναγνωρίσει την πληροφορία που είδε πριν ανάμεσα σε άσχετες πληροφορίες.

Για λεκτικό υλικό συνήθως δίνουμε 3 distractos για κάθε λέξη-στόχο.

Recognition

Τύπος ανάσυρσης όπου στη φάση μάθησης τα ερεθίσματα δίνονται "ζευγαρωτά". Στη φάση ανάσυρσης παρουσιάζουμε στους παρατηρητές το ένα μέλος του ζεύγους και τους ζητάμε να θυμηθούν το δεύτερο.

Paired Associate Recall

Η ανάσυρση (retrieval) πραγματοποιείται μέσω δύο "βημάτων":

εντοπισμός της πληροφορίας στη μνημονική δομή

χρήση της πληροφορίας στην εργαζόμενη μνήμη

Παράγοντας τον οποίο "χειριζόμαστε" / "μεταβάλλουμε" στη διάρκεια μιας έρευνας.

Οι ανεξάρτητες μεταβλητές (indepedent variables) πρέπει να έχουν τουλάχιστον δύο επίπεδα (τιμές).

Οι τιμές των ανεξάρτητων μεταβλητών επιλέγονται από τον ερευνητή.

Στο "τέλειο πείραμα" οι πειραματικές μας ομάδες διαφέρουν ΜΟΝΟ ως προς το επίπεδο της ανεξάρτητης μεταβλητής.

Η ανεξάρτητη μεταβλητή, θεωρείται το "αίτιο" της συμπεριφοράς που μελετάμε.

Αποθήκευση (storage) είναι η διαδικασία με την οποία καταχωρούμε μία πληροφορία στο μνημονικό μας σύστημα.

Η διάρκεια της αποθήκευσης χαρακτηρίζει τις αντίστοιχες μνημονικές δομές (αισθητήρια καταγραφή, βραχύχρονη μνήμη, μακρόχρονη μνήμη)

Η βραχύχρονη μνήμη (Short Term Memory) διατηρεί πληροφορίες για λίγα δευτερόλεπτα (έως 60-90 δευτερόλεπτα).

Θεωρείται ο "προθάλαμος" της μόνιμης αποθήκευσης.

Αποτελείται από μικρότερες δομικές μονάδες.

Μέθοδος μέτρησης σε πειράματα μνήμης όπου συγκρίνουμε τα στοιχεία που θυμόμαστε από ένα υλικό σε διαφορετικές χρονικές περιόδους από τη μάθησή του (πόσο υλικό έχει "διατηρηθεί")

Η έκδηλη μνήμη (explicit memory) αναφέρεται σε μνήμες που ανασύρονται με μία συνειδητή διεργασία/προσπάθεια.

Τύπος ανάσυρσης όπου ο συμμετέχων ανακαλεί όσες περισσότερες πληροφορίες μπορεί με όποια σειρά θέλει. Συνήθως υπάρχει ένας χρονικός περιορισμός.

Free Recall

Η εξαρτημένη μεταβλητή (depedent variable) είναι ο παράγοντας / συμπεριφορά που μετράμε σε μία έρευνα.

Η εξαρτημένη μεταβλητή αναπαρίσταται πάντα στον κάθετο άξονα (ψ) του γραφήματός μας.

Στο τέλος ενός πειράματος, συγκρίνουμε τις τιμές της εξαρτημένης μας μεταβλητής για κάθε μια από τις τιμές/επίπεδα της ανεξάρτητης μεταβλητής μας.

Μέθοδος μέτρησης σε πειράματα μνήμης. Συγκρίνεται ο αριθμός των επαναλήψεων που χρειάζεται να γίνουν σε ένα υλικό μέχρι να το μάθουμε την πρώτη φορά, με τις επαναλήψεις που χρειαζόμαστε τη δεύτερη φορά.

Η επανάληψη (repetition/ rehearsal) είναι λειτουργία του γνωστικού συστήματος η οποία "ενισχύει" την διαδικασία αποθήκευσης μιας πληροφορίας, ή την ανανέωση της παραμονής της στην εργαζόμενη μνήμη για χρήση.

Η επεισοδική μνήμη (episodic memory) αναφέρεται σε μνήμες για γεγονότα, προσωπικές εμπειρίες κλπ., τα οποία έχουν μία χρονική διάσταση (κάτι που εξελίσεται σε ένα χρονικό πλαίσιο).

Γραφική αναπαράσταση της διατήρησης των πληροφοριών στη μνήμη για ένα χρονικό διάστημα.

Στον άξονα χ βάζουμε το διάστημα και στον ψ το ποσοστό διατήρησης.

Forgetting Curve

Ποσοστό του υλικού το οποίο πρέπει να "μάθει" ο παρατηρητής.

Το κριτήριο μάθησης καθορίζεται από τον πειραματιστή.

Η κωδικοποίηση (encoding) είναι η διεργασία μετατροπής ενός ερεθίσματος σε μία μορφή νοητικής αναπαράστασης που χρησιμοποιείται από τις γνωστικές μας λειτουργίες (μνήμη, κατηγοριοποίηση, κλπ.)

Για τη μνήμη υπάρχουν 3 βασικά είδη κωδικοποίησης:

Οπτική

Φωνολογική

Σημασιολογική

Η λήθη (forgetting) αναφέρεται στον μνημονικό μηχανισμό που προκαλεί αδυναμία ανάσυρσης μιας κωδικοποιημένης και αποθηκευμένης πληροφορίας.

Οι αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν σε λήθη είναι πολλές:

φθορά μνημονικού ίχνους

εκτόπιση

απώθηση

παρεμβολή

κ.ά.

Η μακρόχρονη μνήμη (Long Term Memory) διατηρεί πληροφορίες για μεγάλα χρονικά διαστήματα.

Γνωστική διεργασία που μας επιτρέπει να τροποποιούμε, αποθηκεύουμε και να θυμόμαστε/χρησιμοποιούμε ερεθίσματα του περιβάλλοντός μας.

Η οργάνωση (organization) αναφέρεται σε μηχανισμό του γνωστικού μας συστήματος που επιδρά σε πολλές λειτουργίες (αντίληψη, μνήμη, κατηγοριοποίηση, μάθηση κλπ.).

Η οργάνωση των πληροφοριών στο γνωστικό μας σύστημα δίνει τη δυνατότητα σύνδεσης και διάκρισής τους σε "χώρους" (nodes) που μπορεί να έχουν στενή ή πιο χαλαρή σχέση μεταξύ τους.

Τύπος ανάσυρσης όπου ο παρατηρητής καλείται να θυμηθεί όσες περισσότερες πληροφορίες μπορεί, αλλά με τη σωστή σειρά (δλδ τη σειρά που του παρουσιάστηκαν στη φάση μάθησης).

Serial Recall

Η σημασιολογική μνήμη (semantic memory) είναι η μνήμη μας για γενικού τύπου πληροφορίες.

Η μνημονική διεργασία θεωρείται ότι περιλαμβάνει 3 βασικά στάδια:

κωδικοποίηση

αποθήκευση

ανάσυρση

Η φάση του πειράματος κατά την οποία ζητάμε από τους συμμετέχοντες να θυμηθούν ερεθίσματα που είδαν στη φάση μάθησης.

Η πειραματική φάση κατά την οποία παρουσιάζουμε στους παρατηρητές τα προς μάθηση ερεθίσματα

Λέξεις που δεν έχουν κανένα νόημα, αλλά η δομή τους ακολουθεί τους συντακτικούς κανόνες αλληλουχίας γραμμάτων των κανονικών λέξεων.

Χρησιμοποιούνται σε πειράματα μνήμης για την αποφυγή εννοιολογικών συνειρμών.